Gieren. Vroeger vond ik het altijd nogal ongure types, die enorme vogels die je in de film altijd op en rondom dooie dieren in het midden van de woestijn zag. Ik had er nooit zoveel mee. Met die lange, kale nek en kleine koppies met priemende ogen. Een stripfiguur, een schepsel uit een western, ik hoor de klagende muziek van Ennio Morricone er al bij.

Maar sinds we in de provincie Cádiz wonen waar je gieren bijna dagelijks kunt ontmoeten groeit mijn liefde voor deze machtige wezens met de dag. Zoals je misschien weet, ben ik nogal kippig maar deze enorme vogels zie ik al van ver aankomen als ik de was ophang op ons dakterras. Ik kan ze bijna aanraken als ze voorbij zeilen, soms met tientallen tegelijk, ik staar ze dan met open mond na. Instant geluk! Dit gebeurde me niet op ons flatje in Utrecht!

We wandelen veel hier in het zuiden van Spanje en ik kom bijna altijd wel een gier of twee tegen – in mijn wandelgids ‘Wandelen in Cádiz‘ zijn vooral wandeling 3, 5 en 8 en de wandelingen 10 en 11 perfecte ‘gieren kijken’ wandelroutes.

Gieren en de gierenmigratie in Cádiz

De grootste vogel die ik ooit ben tegengekomen, was een condor, hij vloog op slechts een paar meter langs me heen, je gelooft het niet. Ik vertel je er later meer over. Naast die condor zijn de grootste vogels die ik ken de vale gieren. En die zie je hier in Cádiz dus om de haverklap.

Daar moest ik meer van weten. Dus we gingen op zoek naar gidsen hier die er alles over kunnen vertellen en kwamen terecht bij Javi Elorriaga van Birding the Strait, uit Tarifa. Javier Elorriaga komt uit Baskenland maar woont al jarenlang hier in Cádiz, hij spreekt uitstekend Engels en is een begenadigd fotograaf. Hij weet echt alles van de unieke vogels in deze regio. Javi nam ons mee naar een aantal observatiepunten in de “Estrecho”, de Straat van Gibraltar. Dit is de locatie waar Europa en Afrika elkaar bijna raken, met maar 14 kilometer water tussen de twee continenten. Hier verzamelen gieren zich, waar de afstand over het water het kortst is. Soms cirkelen wel duizend gieren boven je hoofd, wachtend op de juiste thermiek om de Straat van Gibraltar over te steken.

Het drukste vogelmigratiegebied van Europa

– 36 verschillende roofvogelsoorten! –

Niet alleen de gieren maar ook wel 36 verschillende soorten roofvogels trekken hier van en naar Afrika. Javi vertelde ons dat dit een van de drukste migratiegebieden van Europa is, waar ze een keer 20.000 honingbuizerds, 9.000 zwarte wouwen, 5.000 slangenarenden, 3.500 dwergarenden en 200 gieren op één dag telden!

Over de vale gier

De vale gier kan van kop tot staart wel 1 meter lang worden. Hij heeft een spanwijdte van maximaal 2,8 meter. Deze vogel kan tot 11 kilo wegen en is een van de grootste vliegende vogels ter wereld. (Naast de condor en de grote albatros) Vale gieren zijn monogaam en leven in groepen. Ze leggen 1 ei per jaar en het kuiken blijft een half jaar in het nest. In de herfst trekken veel gieren vanuit Spanje naar Afrika, omdat er in de winter meer aas te vinden is ten zuiden van de Sahara.

Oja: Nog even over die nek: die lange, kale nek is handig om diep in een karkas te wroeten zonder aan hun veren te blijven haken. En, ik moet toegeven dat het wel sympathiek van ze is om alleen dieren te eten die al dood zijn. (Mijn hondje Tommie gelooft dat laatste echter voor geen meter en wordt extreem nerveus als gieren op lage hoogte overvliegen)

Migratie van gieren van Europa naar Afrika

Gieren trekken van eind september tot december naar Afrika, ten zuiden van de Sahara – omdat daar meer voedsel is, meer karkassen van dode dieren. Niet alle gieren maken de oversteek. Sommigen blijven hier. En ze gaan pas weg als ze twee jaar oud zijn. In de herfst verzamelen ze zich in het uiterste puntje van Andalusië, waar de oversteek het kortst is. Soms wachten ze hier dagen op de juiste thermiek, voordat ze de reis naar Afrika wagen. Ze vliegen dagelijks van ver, soms vanuit Ronda of zelfs verder naar het noorden. Ze kunnen honderden kilometers per dag afleggen met een snelheid tot 70 kilometer per uur. En wanneer rond het middaguur de aarde voldoende is opgewarmd om de lucht te laten opstijgen, en de wind gunstig is, wagen ze zich over het water van Tarifa naar de andere kant, Marokko en verder zuid. Tot 1.000 vale gieren kunnen zich hier verzamelen. Een onvergetelijk spektakel!

Vogeltrek in Tarifa, waar je tot zes gierensoorten kunt zien!

De meest voorkomende gierensoort in dit zuidelijke gebied zijn de vale gieren, maar je kunt ook twee Afrikaanse soorten tegenkomen: de Rüppell’s gier (Gyps rueppelliithe en de Witruggier (Gyps Africanus), zeldzame bezoekers uit de westelijke Sahel. De lammergier (Gypaetus barbatus), die vroeger in de bergketens van Zuid-Europa leefde en nu bijna uitgestorven is (Javi kan je een nest laten zien van een lammergierpaar in de buurt van Tarifa dat tot ongeveer 150 jaar geleden bewoond was). Een herintroductieprogramma in de Sierra de Cazorla en Sierra de Castril is erin geslaagd hun aantal te vergroten Twee andere zeldzame soorten die kunnen worden gezien zijn de machtige monniksgier (Aegypius monachus) en de aasgier (Neophron percnopterus).

Wandelen in Cádiz met gieren boven je hoofd

In het zuiden van Cádiz zijn er een aantal gierenkolonies waar je het hele jaar door gieren kunt zien. Zoals bij Bolonia, maar ook in de Alcornocales. De Garganta Verde kloof in het Grazalema natuurpark is de thuisbasis van de grootste gierenkolonie in Andalusië, hier leven ongeveer 290 paren. Ik zou zeggen dat je waarschijnlijk gieren tegenkomt tijdens elke wandeling in het ‘Wandelen in Cádiz’ e-book, behalve misschien dan tijdens de stadswandeling in Cádiz …

Bestel het ebook hier!

O ja! Die condor! Je wilt vast weten waar ik die condor heb gezien! Nou – dit is ongeveer 23 jaar geleden. Ik was in het Torres del Paine National Park in Chili. Tijdens een prachtige wandeling in mijn eentje nam ik een pauze op een beschutte plek in de zon. Naast mij was een diep ravijn. Ik rolde een sjekkie. (ja, ja, dat is lang geleden!) En daar zat ik, zalig genietend van de zon op mijn gezicht, mijn sigaretje, de rust. En dan hoor ik een vreemd geluid opzij van me, een soort “swoesh, swoesh …” Ik kijk opzij. Een condor zeilt voorbij! Ik zweer het je! Op nog geen 10 meter van waar ik zat. Een geluid als een zeilboot. Wat een abnormaal groot wezen! Daar ging hij, me achterlatend in een opperste staat van geluk en opwinding. Tot op de dag van vandaag vertel ik het verhaal aan iedereen die het wil horen

© foto 1 & 2 : Birding the Strait